تعویض روغن موتور
هر آنچه درباره تعویض روغن موتور باید بدانید
دو فلز را تصور کنید که با سرعت بالا به یکدیگر برخورد می‌کنند. هرچقدر که سرعت و فشار افزایش پیدا می‌کند، حرارت هم بیشتر می‌شود. در نهایت با ادامه این روند شاید پدیده ذوب شدن یکی از دو فلز خواهیم بود. این همان اتفاقی است که اگر موتور یک خودرو بدون روغن کار کند.در ادامه با دلایل اهمیت تعویض روغن موتور بیشتر آشنا می‌شویم.
گاهی اوقات که بحث قطعات فنی سطح بالای خودروها به میان کشیده می‌شود. بخش‌هایی مانند ECU، سیستم سوخت‌رسانی، سیستم برق، تعلیق، فرمان‌پذیری و سایر اجزای مهم خودرو به ذهن خطور می‌کند؛ اما شاید یک خودرو را بتوانیم بدون چرخ و فرمان تصور کنیم، ولی نمی‌توان این خودرو را بدون موتور تصور کرد.
شاید عجیب باشد ولی روغن موتور اساساً یکی از قطعات مربوط به خودرو به شمار می‌آید. چراکه به‌صورت رسمی شماره قطعه به آن تعلق می‌گیرد. داریم درباره روان‌کننده‌ای صحبت می‌کنیم که اهمیتش آنقدر بالاست که در مباحث مربوط به کارشناسی خودرو همواره چک کردن آن را در اولویت قرار می‌دهند.
چرا روغن موتور اهمیت دارد؟
همانطور که می‌دانید، موتورهای احتراق داخلی (درون‌سوز) شامل یک تا N پیستون هستند که درون محفظه‌ای به اسم سیلندر به حرکت درمی‌آیند. این حرکت ناشی از انفجار سوخت (بنزین یا گازوئیل و یا حتی گاز) است. موتور خودروها حتی در حالی که وسیله نقلیه بدون حرکت است، با سرعتی حدود 800 دور در دقیقه کار می‌کنند. این عدد در سرعت‌های بالا حتی به 5000 دور در دقیقه هم می‌رسد. بنابراین نیاز حیاتی به یک لایه روان‌کننده بین سطوح درگیر وجود دارد.
روغن موتور از ترکیب روغن پایه نفتی به اضافه افزودنی‌ها به دست می‌آید. کاهش اصطکاک بین قطعات، کاهش سایش قطعات موتور، شست‌وشوی داخل موتور و تمیز نگه‌داشتن قطعات داخل موتور از دوده و ترکیبات حاصل از تجزیه روغن و رسوبات بین قطعات، آب‌بندی کامل بین سیلندر و پیستون، خنک کردن قطعات داخلی موتور، کارکرد بهینه قطعات متحرک موتور در دماهای مختلف و محافظت قطعات موتور در مقابل خوردگی و حتی ضربه‌گیری از جمله وظایف روغن موتورها هستند.در نتیجه تعویض روغن موتور از اهمیت بالایی برخوردار است.
نحوه تشخیص زمان تعویض روغن موتور
وقتی از خدمات کارشناسی خودرو در محل استفاده می‌کنید، حتماً یکی از اولین چیزهایی که بررسی می‌شود وضعیت سلامت روغن موتور است. روغن موتور مانند هر قطعه مصرفی دیگری در خودروها، یک عمر مفید دارد. هرگز نمی‌توان عدد مشخصی و ثابتی برای تعویض روغن موتور اعلام کرد. حتی استناد به اعداد روی قوطی روغن موتور مانند 5000 یا 7000 کیلومتر هم چندان قابل‌اعتماد نیستند.
نوع روغن موتور، نوع استفاده، دمایی که خودرو در آن فعالیت می‌کند، سبک رانندگی، شتاب، وزن قابل‌تحمل و بسیاری از آیتم‌های دیگر روی عمر مفید روغن موتور تأثیر دارند. با این حال اغلب کارشناسان توصیه می‌کنند که بهترین زمان تعویض روغن موتور، پیمایشی کمی پایین‌تر از عدد اعلامی سازنده روغن موتور است. به عنوان مثال اگر شرکت سازنده میزان پیمایش را 6000 کیلومتر اعلام کرده باشد، بهتر است که شما تا 5500 کیلومتر پیمایش داشته باشد.
اگر روغن موتور شما چسبندگی زیادی دارد و رنگ آن تا حدودی نارنجی و زرد است، یعنی اینکه روغن موتور تازه است. چراکه روغن موتور اکسید، چسبنده نیست و رنگ آن قهوه‌ای بسیار پر رنگ است. روشن شدن چراغ روغن نشانه زمان تعویض روغن نیست. بلکه هشداری جدی و دیرهنگام برای تعویض آن به شمار می‌رود.
یکی دیگر از راه‌های تشخیص زمان تعویض روغن موتور، بررسی گِیج و با توجه به خط فول است. اگر سطح روغن موتور یعنی سطحی از گیج که آغشته از روغن موتور است در حد متوسط قرار داشت می‌بایست به آن روغن موتور اضافه کرد تا به خط فول برسد.
نحوه تعویض روغن موتور
تعویض روغن موتور علیرغم اهمیت آن فرایند پیچیده و دشوار نیست. اما محل و ابزار این کار است که انجام دادن آن را کمی برای مالکان خودروها سخت می‌کند. در این پروسه ابتدا باید تمام حجم روغن موتور قبلی تخلیه شود؛ و سپس روغن موتور جدید بر حسب حجم اعلامی کارخانه درون موتور ریخته شود. در اغلب خودروها با هر تعویض روغن موتور، فیلتر روغن نیز تعویض می‌شود که این کار نیز نیاز به ابزار ویژه‌ای دارد.
قبل از شروع به خالی کردن روغن موتور، بهتر است ابتدا درب کاپوت و سپس درپوش روغن را باز کنید. انجام این عمل به راحت‌تر شدن تخلیه روغن موتور خودروی شما کمک می‌کند. هنگام خارج کردن روغن موتور، نیاز است تا بلوک موتور و طبیعتاً سیال روغن گرم باشد.
با استفاده از یک جک قوی که ارتفاع خودرو تا میزان مناسب بالا می‌کشد، جلوی خودرو را بالا ببرید. برای ایجاد ایمنی بیشتر می‌توانید از یک سه‌پایه در زیر شاسی استفاده کنید. پیچ تخلیه انتهای مخزن روغن موتور (کارتر) را باز کنید و اجازه دهید روغن موتور قدیمی از آن به داخل ظرفی که تهیه کرده‌اید تخلیه شود.
هزینه تعویض روغن:
هزینه تعویض روغن موتور و یا به عبارتی اجرت تعویض آن اغلب از سوی اتحادیه تعمیرات خودرو اعلام می‌شود؛ اما یادتان باشد گاهی برخی از تعمیرگاه‌ها از رعایت کردن نرخنامه اتحادیه سر باز می‌زنند. از سوی دیگر نباید فراموش کرد در صورتی که خودروی شما به دلیل تأخیر در تعویض روغن مشکل داشته باشد، پروسه تعویض روغن چندان ساده نخواهد بود؛ به عبارت دیگر شما برای این مجبور هستید از چند نوع روغن مختلف استفاده کنید تا پدیده‌ای موسوم به فلاش را اجرا کنید.
وقتی به تعمیرگاه تعویض روغن مراجعه می‌کنید تنها اجرت تعویض به گردن شما نیست. خرید روغن موتور، خرید فیلتر روغن، اجرت تعویض فیلتر روغن، خرید فیلتر هوا، اجرت تعویض فیلتر هوا و گاهی نیز خرید و اجرت تعویض فیلتر بنزین و فیلتر اتاق را هم باید پرداخت کنید.
