تست داینو
تست داینو چیست و چه پارامترهایی را اندازه میگیرد؟
اگرچه این روزها بیشترین تمرکز خودروسازان بزرگ روی میزان پیمایش با یک بار شارژ توسط خودروهای برقی است، ولی با این حال هنوز هم تست داینو معیارهایی مانند قدرت و گشتاور اعتبار قدیمی خود را دارند. برای به دست آوردن دقیق این اعداد از دستگاههای پیچیدهای به اسم استفاده میشود.
برای محاسبه حداکثر قدرت پیشرانه یک خودرو عملاً باید آن را به نهایت توان خودرو برسانیم. این یعنی حرکت با سرعت بالا در مسیری مستقیم در حالی که مجموعهای بزرگ و سنگین از دستگاههای اندازهگیری روی خودرو نصب شده است. با این حال روش سادهتری نیز برای اندازهگیری خروجی پیشرانه خودروها در دست است؛ داینامومتر.
تست داینو خودرو چیست؟
همانطور که از نامش هم برمیآید، دستگاه Dynamometer یا به طور خلاصه Dyno ابزاری است برای اندازهگیری همزمان گشتاور و سرعت و قدرت یک موتور مکانیکی. در واقع در پاسخ به این سوال که داینو چیست باید بگوییم دستگاهی برای اندازهگیری هر محرکی است، که قصد محاسبه توان لحظهای آن را داشته باشیم. علاوهبر اندازهگیری گشتاور و قدرت، داینامومتر کاربردهای دیگری نیز دارد. این دستگاه، در کالیبره کردن موتورها، کنترلکنندههای موتور، تحقیقات دقیق در مورد رفتار احتراق هم کاربرد دارد.
با این حال در دنیای خودرو، تست داینو فلسفه دیگری دارد. اغلب در مطالب خودرویی گفته میشود که مثلاً قدرت موتور خودرویی 200 اسببخار است. در حالی که در واقعیت هیچگاه فقط قدرت موتور اندازهگیری نمیشود. به عنوان مثال خودرویی که گفته میشود توان آن 200 اسببخار، اگر موتورش را از آن خارج کنیم و توان واقعیاش را ارزیابی کنیم، شاید این عدد به 350 اسببخار هم برسد.
به همین دلیل است که قدرت واقعی با واحد BHP (مخفف Brake HorsePower) اعلام میشود. خلاصهاش میشود حداکثر توانی که به اصطلاح به میللنگ و یا سر چرخها منتقل میشود. چراکه قدرت یک خودرو بدون لحاظ کردن وزن سازه آن بیمعنی است. به همین دلیل است که تست داینو به بخش اصلی داینو موتور و داینو شاسی تقسیم میشود. شاید جالب باشد بدانید حتی موتورسیکلتها نیز از تست داینو برای اندازهگیری خروجی پیشرانهشان استفاده میکنند. بیتردید نتایج حاصل از تست داینو ماکسیما برای افرادی که تصور میکنند این خودرو یکی از قویترین خودروهای بازار ایران است، جذابیت دارد.
پارامترهای مورد بررسی در تست داینو
برخلاف تصور، تست داینو تنها برای ثبت یک عدد مربوط به قدرت، گشتاور و دور موتور نیست. مهندسان خبره در حوزه خودرو با مشاهده نمودار افزایش دور موتور میتوانند کیفیت و کارایی پیشرانه را تشخیص دهند. درست مانند پزشکانی که به نوار قلب یک بیمار نگاه میکنند و میتوانند آریتمی و یا بروز بیماریهای بعدی را روی آن تشخیص دهند. به همین دلیل است که خریداران خودروهای عادی نیز قبل از معامله آن سراغ چنین تستی میروند. بنابراین تعجب نکنید اگر روزی نتایج تست داینو پراید منتشر شد.
رفتار غیرطبیعی موتور در زمان افزایش rpm میتواند هشدار جدی به مالک آن مبنی بر بروز مشکلات بزرگتر در آینده داشته باشد. چیزی که البته هیچگاه در زمان رانندگی عادی مشاهده نمیشود. در تست داینو میزان ناک یا کوبش موتور بر اثر تداخل میزان هوا و سوخت ورودی و احتراق آنها به روشنی به نمایش درمیآید.
تیونرهای حرفهای و کاربلد بدون در دست داشتن Dyno Sheet یا همان برگه اطلاعات خروجی دستگاه تست داینو هرگز سراغ افزایش توان خروجی موتور نمیروند. چراکه نیاز است بدانند این موتور تا چه سقفی قابلیت افزایش توان دارد و به عبارتی تا چه میزانی میتوان روی آن فشار آورد. به همین دلیل است که برخی از بهروزرسانی موتور خودرو که از طریق دستکاری سیستم ECU یا کامپیوتر مرکزی خودروها (موسوم به ReMap) صورت میگیرد، منجر به شاتون زدن، گیرپاژ کردن و حتی ذوب شدن بلوک سیلندر میشود.
طرز کار تست داینو چگونه است؟
در تست داینو قدرت، گشتاور و دور موتور واقعی یک خودرو در شرایط شبیهسازی شده طبیعی اندازهگیری میشود. به این صورت که خودرو به صورت مهارشده روی یک غلتک بزرگ قرار میگیرد و راننده سعی میکند مانند شرایط پرفشار، خودرو را رو به جلو براند. درنهایت اطلاعات گرانبهایی در اختیار دستگاه قرار میگیرد. از این اطلاعات میتوان برای بهینهسازی پیشرانه استفاده کرد.
بعد از قرار دادن خودرو روی غلتکها، لازم است که سازه خودرو با دقت و قدرت بالا با تسمهها و طنابهای ویژه مهار شود. چراکه اگر خودرویی که درجا به سرعت 130 کیلومتر برساعت برسد ناگهان از جای خود رها شود، اتفاقات ناگواری در پی خواهد داشت. مهار کردن خودرو هیچ تاثیری روی عملکرد پیشرانه ندارد.
اما این تنها کاری نیست که باید انجام داد. چون در پیمایشهای واقعی نیروی باد نیز روی سرعت و توان موتور تاثیر میگذارد، در اتاقک داینو جلوی خودرو یک یا چند فن شبیهساز قرار میدهند تا شرایط مانند یک جاده طبیعی باشد.
در گام اول خودرو را با دور موتور پایین تست میکنند تا ببینند آیا شرایط آن پایدار است و سپس سراغ تست اصلی یا همان Hot Run میروند که حداکثر فشار به پیشرانه وارد میشود.
تست داینو چقدر هزینه دارد؟
تست داینو برای همه خودروها اجباری نیست. اما گر کسی قصد استفاده از آن را داشته باشد باید از هزینههای آن هم باخبر باشد. هزینه تست داینو که اغلب دو بار روی خودرو اجرا میشود، ساعتی و بر حسب توان خواهد بود. از سوی دیگر یکی از فاکتورهای تاثیرگذار بر هزینه تست داینو قیمت دستگاه داینومتر است.
